Biến nóc xe buýt thành vườn di động

Một khu vườn di động trong thành phố sẽ giúp giảm lượng khí CO2, và sẽ càng thú vị khi nó xuất hiện trên nóc những chiếc xe buýt. Đó là một ý tưởng rất thực tế của một nghệ sĩ làm vườn sống ở Tây Ban Nha.

“Phyto Kinetic” là tên dự án “mái nhà xanh” mà nhà thực vật học kiêm nghệ sĩ phong cảnh Marc Grañén, sống tại thành phố nóng nực Girona, gần Barcelona (Tây Ban Nha) thực hiện từ đầu năm nay.

Kế hoạch của Grañén phác họa rất đơn giản, đó là nhân rộng các vườn cây đặt trên nóc xe buýt, qua đó góp phần giảm thải lượng khí CO2 trong đô thị, vừa làm cảnh quan môi trường đẹp hơn nhờ các vườn cây muôn màu. Tuy nhiên, kể từ khi đề ra ý tưởng và thực hiện đến nay, Grañén đã phải rất nỗ lực để chứng minh tính hiệu quả từ dự án của mình.

Đầu tiên, các nhà phản biện đã đặt ra thách thức lớn nhất, đó là khi phải cõng thêm một khu vườn trên đầu, xe buýt sẽ phải tiêu tốn thêm nhiên liệu và phần khí thải CO2 mà khu vườn hấp thu sẽ chẳng bõ so với lượng khí thải mà xe sản sinh. Rồi thì để duy trì khu vườn, sẽ phải tiêu tốn nhiều nước. Hay khu vườn có thể gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông nếu chiếc xe gặp tai nạn… Và thực tế là một ý tưởng tương tự như Grañén đã xuất hiện cách đây 2 năm, tại thành phố New York (Mỹ) do một sinh viên lập nên với cái tên Bus Roots. Tuy nhiên, Bus Roots vẫn chỉ là khái niệm và chưa thể trả lời hết được những nghi ngại đặt ra như trên.

Ở dự án của Grañén, ông không chỉ vẽ tiếp ý tưởng mà đã bắt tay vào thực hiện. Mẫu vườn đầu tiên trên xe buýt đã ra đời sau 5 tháng nghiên cứu, và trong tháng 9 tới đây, Grañén sẽ mang dự án của mình tham dự Đại hội thế giới xanh tổ chức ở Nantes, Pháp về phát triển cơ sở hạ tầng xanh.

Vườn cây mọc trên nóc xe buýt sẽ giúp nhiệt độ trong xe giảm vài độ và tăng thêm oxi cho không khí

Để giải quyết vấn đề trọng lượng tăng thêm khi xe buýt phải gánh một khu vườn, Grañén lựa chọn loại “đất trồng” là bọt thủy canh dày 7cm. Ưu điểm của chất trồng này là nhẹ hơn đất rất nhiều mà lại dễ tích nước, dễ liên kết nên không bị phụ thuộc vào hình dạng bề mặt nóc xe buýt. Quần thể thực vật trên khu vườn này cũng được lựa chọn là các loài dễ sống, nhẹ như thảo mộc thơm, cỏ, thường xuân… Việc chống thấm được thực hiện bằng lớp lót có tên Aquapro, lớp này khi phun lên nóc xe khô ngay trong 10 giây và vĩnh viễn cách ly nước cũng như hơi ẩm xuyên qua vỏ xe. Một lưới thép không gỉ được đặt vào vườn như một bộ khung giữ nước cố định ở các ô khác nhau. Khu vườn sẽ vẫn để chừa các vị trí dành cho bộ phận không thể thiếu của xe buýt như máy điều hòa, ăng-ten, cửa gió…

Tác giả Marc Grañén đã mất 5 tháng thực hiện khu vườn trên nóc xe đầu tiên

Theo Grañén, bình thường nước sản sinh từ điều hòa ôtô, chảy xuống đường rất lãng phí, và khu vườn của ông sẽ được nuôi sống từ loại nước này. Đó là trong mùa hè, còn mùa đông, khi hệ thống điều hòa không hoạt động thì có thể tưới cây bằng tay hoặc qua một hệ thống phun nước rửa xe tự động. Vấn đề an toàn cho người tham gia giao thông cũng được tính đến, các dải thép không gỉ gắn cố định trên nóc xe sẽ neo giữ lưới sắt, qua đó gián tiếp cố định lớp chất trồng khi có va chạm cơ học với xe buýt, thậm chí cả việc lật ngang cũng không khiến khu vườn bị phá hủy.

Trước những lời phản biện về dự án, Marc Grañén vẫn có niềm tin mãnh liệt và những bức vẽ của các con như một động lực lớn lao

Cuối cùng, kết quả mà Grañén vui mừng tuyên bố là khu vườn Phyto Kinetic có thể giảm được 3,5 º C cho không khí bên trong xe trong mùa hè, ngoài ra còn tăng thêm diện tích cây xanh cho đô thị. “Hãy tưởng tượng, một thành phố như Madrid hiện có 2.500 xe buýt. Trung bình mái xe buýt có diện tích 20 mét vuông, nếu tất cả số xe này được trồng cây thì thành phố sẽ có thêm 50.000 mét vuông mái nhà xanh”, Grañén nhẩm tính.

Bằng tất cả niềm tin khi nhìn vào khía cạnh thực tế, Grañén tin rằng xe buýt của ông có sức mạnh để thay đổi mối quan hệ của con người với trái đất, đủ sức để hòa hợp không gian đô thị và thiên nhiên. Ông nói: “Thay vì cảm thấy tách biệt với thiên nhiên, cuộc sống thành thị có thể cảm thấy gần gũi hơn trong bầu không khí trong lành, hơn là hít thở qua máy móc”.

Quá trình làm nên khu vườn, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ những người bạn làm khoa học

Dự án của Grañén có được thành công ban đầu cũng không thể quên nhắc đến những người bạn làm khoa học đã giúp ông không vụ lợi. Đó là kỹ sư cơ khí Xavier Castellano, một bạn học cũ làm việc cho một công ty ô tô lớn, người đã tiến hành thử nghiệm rất nhiều cấu trúc cơ khsi cho khu vườn. Jordi Sargatal, một nhà tự nhiên học đã giúp tư vấn về đa dạng sinh học. Hay như Enrique Figueroa, người giảng dạy sinh thái học tại Đại học Seville hỗ trợ phân tích giá trị hấp thụ khsi CO2, và một số tiến sĩ, kỹ sư nông học tại Đại học Kỹ thuật Madrid. Tuy nhiên, Grañén vẫn chưa hài lòng và cho rằng dự án vẫn còn cần hoàn thiện hơn nữa. “Edison đã thực hiện hàng ngàn thí nghiệm thất bại trước khi phát minh ra bóng đèn. Và tôi sẽ tiếp tục đón nhận các ý kiến phê bình hàng ngày để hoàn thiện sản phẩm”, ông nói.