Bỏ chế độ xe công, chống lãng phí nhiều nghìn tỷ mỗi năm

Tại phiên họp về Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 10/7, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng phát biểu: Nhìn thấy lãng phí mà đành chịu. Quả thực rất khó để chống lãng phí, nhưng không phải là nhiệm vụ bất khả thi.

 

Lãng phí đủ đường

 

Chỉ riêng việc sử dụng xe công cho lãnh đạo, nếu áp dụng hình thức khoán cho các chức danh từ thứ trưởng trở xuống, ngân sách đã có thể dôi ra hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Đặt trong bối cảnh Bộ Tài chính đang lo thâm hụt ngân sách năm nay có thể lên tới 65 nghìn tỷ đồng, càng thấy rõ đây là giải pháp cần làm và nên được áp dụng ngay.

 

Một lái xe cho cơ quan cấp vụ kể rằng, thực tế, thời gian lái xe cho sếp không nhiều, chỉ đưa đi đón về văn phòng là hằng ngày. Sếp đi công tác xa thì dùng máy bay, tất nhiên, chi phí nhà nước lo. Thời gian còn lại, xe dùng để chở gia đình sếp (con cái đi học, vợ đi về quê hay đi chùa), hoặc để phục vụ cơ quan. Đây mới là phần nặng nhất. Cưới hỏi, ma chay và đủ việc riêng của người trong cơ quan nhờ đến xe cơ quan. Tiền xăng thì mang hóa đơn về cho kế toán, chi phí bồi dưỡng riêng thì lái xe bỏ túi. 

 

Còn tiền thuế được đem chi trả cho đủ thứ: Lương lái xe, tiền xăng, tiền mua bảo hiểm phí bảo trì đường bộ, đăng kiểm, tiền cầu phà bến bãi, bảo dưỡng sửa chữa khi hỏng hóc v.v.. Mà mỗi chiếc xe mua về đâu có phải đi ngay được, còn phải cộng thêm tiền trước bạ, tiền đăng ký biển. Đại biểu Quốc hội đoàn TP.HCM là Trần Du Lịch từng tính toán rằng, lương trả cho một ông thứ trưởng hết hơn chục triệu đồng/tháng nhưng chi phí cho chiếc xe công mà ông này đi gấp 3 lần.

 

Theo báo cáo Quốc hội của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại phiên họp thứ 5 khóa XIII vừa qua, năm 2012, ngân sách đã chi 2.756 tỷ đồng để mua 2.391 xe ôtô công. Tinh trung bình tiền mua xe là 1,1 tỷ đồng/chiếc.

 

Theo quy định hiện hành, trừ 4 chức danh được sử dụng thường xuyên một xe công không quy định mức giá cụ thể (Tổng bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội) và các chức danh được sử dụng xe với giá mua căn cứ thực tế (Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước…), giá mua xe cho Bộ trưởng, thủ trưởng các cơ quan ngang bộ tối đa là 1,1 tỷ đồng. Giá mua xe cho Bí thư, Phó bí thư, Chủ tịch UBND và Chủ tịch HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là 920 triệu đồng.

 

Như vậy, đa phần số xe mua trong năm 2012 là vượt quá mức cho phép. Trong khi đó, từ năm 2006, việc khoán xe công đã được thử nghiệm và người đầu tiên tự nguyện trả xe cho nhà nước là ông Trần Quốc Thuận, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội (nay đã nghỉ hưu). Ông Thuận đã không sử dụng chiếc Camry 2.4 nữa mà thay vào đó nhận mỗi tháng 4,5 triệu đồng. Theo ông, thực tế số tiền bỏ ra cho việc đi lại chỉ khoảng 1,5 triệu đồng/tháng, và trong gần 3 năm, phần chi phí ngân sách tiết kiệm được là khoảng 100 triệu đồng.

 

Khoán xe công, tiết kiệm hàng nghìn tỷ mỗi năm

 

Tháng 5/2007, Thủ tướng ban hành Quyết định số 59, chính thức cho phép các chức danh thứ trưởng trở xuống (ở cấp tỉnh là từ Phó chủ tịch HĐND và UBND trở xuống) được khoán xe công. Tháng 9/2007, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 103, quy định cơ chế và cách tính chi phí khi thực hiện khoán xe công. Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh khi đó tuyên bố, nếu thực hiện khoán xe công sẽ tiết kiệm cho nhà nước khoảng 1.000 tỷ đồng.

 

Thực tế, con số được nêu ra là hết sức khiêm tốn. Đại biểu Quốc hội đoàn TP.HCM là Trần Du Lịch từng tính toán rằng, lương trả cho một ông thứ trưởng hết hơn chục triệu đồng/tháng nhưng chi phí cho chiếc xe công mà ông này đi gấp 3 lần.

 

Lấy ví dụ về 2.391 xe công mua trong năm 2012. Nếu khoán chi phí đi lại hằng tháng 10 triệu đồng thay cho việc mua 2.391 xe, số tiền khoán chi ra trong năm 2012 là gần 287 tỷ đồng, bằng một phần mười số tiền mua xe.

 

Đem số tiền mua xe gửi ngân hàng, chỉ tính với lãi suất 7% như hiện nay (đầu năm 2012 là 15%), mỗi năm đã dôi ra số tiền gần 200 tỷ đồng, tức là đủ chi trả hơn hai phần ba chi phí khoán xe công liệt kê ở trên. 

 

Hiện nay, cả nước có hơn 23 nghìn chiếc ôtô công (không kể các xe chuyên dùng). Cứ đó mà nhân lên có thể thấy ngân sách đã lãng phí không biết bao nhiêu mà kể. Nhưng cái sự “ném tiền qua cửa sổ” của quan chức nhà nước không dừng lại ở đó. Thử tính xem với 2.000 tỷ mua xe công trong một năm, có thể làm được những việc gì?

 

Số tiền này có thể xây được gần 1.000 cây cầu bê-tông chắc chắn ở Tây Nguyên, giúp người dân đi lại thuận tiện và trẻ em không còn phải đu dây qua sông đến trường. Số tiền này cũng có thể xây hơn 1.000 phòng học rộng rãi, chắc chắn cho trẻ vùng cao.

 

Đã 6 năm trôi qua, tấm gương của Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội vẫn là duy nhất. Không ai quan tâm vì không ai mất tiền cả. Một chính sách rất hay bị xếp xó, ngay từ chính cơ quan quyền lực nhất ở Việt Nam, với chức năng giám sát tối cao. Đấy có lẽ là sự lãng phí khủng khiếp nhất.